Modlitwa Dziękczynna

Modlitwa dziękczynna to zanoszenie wyrazów wdzięczności do tego, który obdarza dobrem.

Może być ona skierowana do Dobra Najwyższego, Boga, który jest Źródłem wszelkich dóbr, jak i do tych osób i rzeczy, które pośredniczą w udzielaniu się Dobra. Mówienie „dziękuję”, „cieszę się” wyraża radość z otrzymanego daru. Tego rodzaju wyrazy wdzięczności mogą być kierowane zarówno do tego, który pobudził do złożenia daru, czyli do samego Ducha Miłości, jak i do osób, przez które dar został udzielony, a także do rzeczy, w których uobecniają się osoby i miłość. Doskonałe, pełne i nadprzyrodzone podziękowanie należy się tylko Bogu.

Samo podziękowanie nie jest jeszcze modlitwą dziękczynną, ale jest tym, co dla niej konieczne. Dziękowanie zasadza się na: (1) dobru, (2) daniu dobra i (3) przyjęciu dobra. To znaczy, że aby można było dziękować, musimy mieć jakieś dobro, które jest dane i przyjęte. Dobro może być różnych rodzajów. Ogólnie mówi się o dobrach materialnych i duchowych itp. Podstawą jest tutaj rozpoznanie istnienia dobra. Kiedy jesteśmy w stanie rozpoznać dobro, otwieramy się na jego przyjęcie. Natomiast bez tego rozpoznania lub w razie widzenia wszystkiego jako złe, jesteśmy zamknięci i nie ma możliwości na przyjęcie tego, co dobre.

Po rozpoznaniu dobra osoba uświadamia sobie jego potrzebę – zauważa w sobie brak, pewną pustkę – miejsce na przyjęcie dobra. Ufność, że dobro się objawiające jest osobiście dostępne, jest kolejnym krokiem ku wdzięczności i dziękowaniu. Zatem mamy rozpoznanie dobra oraz ufność, że dobro może stać się własnym udziałem. W tej świadomości i oczekiwaniu serce osoby staje się uzdolnione na otrzymanie dobra i różnych rodzajów dóbr w zależności od pragnień i potrzeb. Ponieważ pojawia się to oczekiwanie, a osoba rozporządzająca dobrami ogarnięta jest duchem Miłości i dostrzega różne pragnienia dusz, udziela swych dóbr stosownie do zdolności przyjmujących. W ten sposób dobro jest dawane.

Dobro jest przyjmowane w zależności od woli potrzebującego, a ta z kolei wola zależna jest od rozpoznania. Rozpoznając dobro i jego potrzebę w sobie, osoba otwiera się na dar i jest w stanie go przyjąć. W ten sposób zostaje zbudowana podstawa dla dziękowania. Samo przyjęcie dobra nie jest jednak jeszcze dziękowaniem, ponieważ to dobro może zostać przywłaszczone, przypisane sobie, albo być uznane za należne, zasłużone. Więc ostatecznym czynnikiem wdzięczności jest rozpoznanie otrzymanego dobra jako niezasłużonego daru. Taki rodzaj daru nazywany jest też łaską i jest nieodzownie połączony z wdzięcznością. Aby łaska była żywa i skuteczna, musi być przyjęta z wdzięcznością. W przeciwnym razie zostanie zaprzepaszczona.

W działaniu buddyjskim wdzięczność jest obecna w przyjmowaniu jałmużny, a także jako czynnik pobudzający do rozwinięcia oświeconej postawy umysłu zwanej bodhićittą^[1]bodhicitta.

Jałmużna dotyczy szczególnie mnichów, którzy utrzymują się z dobrowolnych darów. Mnisi wyrażają zwyczajną wdzięczność, często zanosząc także modlitwę przed oblicze Buddy, kiedy otrzymują od innych to, co potrzebne im do życia. Tego rodzaju wdzięczność jest obecna i zalecana zarówno w buddyzmie mniejszego^[2]Hīnayāna, tyb. tekciung, tekpa ciungu (theg chung/theg pa chung ngu)., jak i większego^[3]ahāyāna, tyb. tekcien/tekpa cienpo (theg chen/theg pa chen po). postępowania.

W jednej z opowieści o Buddzie^[4]Sutra z działu Winaja (Vinaya), zwana Pabbadźdźia (Pabbajjā). Obecny przekład sporządzony jest na podstawie przekładu angielskiego z języka palijskiego wydanego przez Pali Text Sutra z … Continue reading możemy przeczytać taką rozmowę:

«Jaką to pomoc od tego bramina pamiętasz, Sariputto^[5]Sāriputta.?»
«Panie, kiedy tutaj w Radziagaha^[6]Rājagaha. chodziłem za jałmużną, bramin ten podarował mi jałmużnę łyżkową^[7]Jałmużna z jedzenia podawana chochlą.. To, Panie, jest usługa, jaką pamiętam, wykonana przez tego bramina».
«Dobrze, Sariputto, to dobre. Zaiste, ci, którzy są prawdziwie ludźmi, Sariputto, są dziękujący i wdzięczni. Dlatego, Sariputto, niech ten bramin przyjdzie i wyświęcisz go»

Wdzięczność jako czynnik oświeconej postawy umysłu przejawia się szczególnie we wdzięczności dla rodziców. W przypadku nauk buddyjskich wielkiego postępowania, jako rodziców postrzega się wszystkie istoty czujące. Każda istota żywa mogła kiedyś w jakiś sposób wejść w związek z poszczególną osobą i być dla niej rodzicem – matką lub ojcem. Odczuwając więc wdzięczność za otrzymaną dobroć rodzicielską, pojawia się pragnienie odwdzięczenia się wszystkim i przyniesienia każdemu odpowiedniej pomocy, co też prowadzi do zobowiązania się poprowadzenia wszystkich do zbawienia.

Na tej drodze rozwijane są różne cnoty, wśród których podstawową jest dar albo dawanie – umiejętność poświęcenia siebie i tego, co własne na rzecz innych. Cnoty nazywane przejściami lub paramitami^[8]Pāramitā, tyb. parćin/paroltu ćinpa (phar phyin/pha rol tu phyin pa). wyrastają z duszy rozumnej, czyli oświeconej postawy umysłu, i posiadają wdzięczność już w samej swej naturze. Każda więc buddyjska modlitwa na drodze wielkiego postępowania^[9]mahajana jest osadzona na wdzięczności i musi zawierać w sobie wdzięczność, aby była owocną.

Modlitwa dziękczynna utrzymywana, powtarzana, wzmacniana, rozwija wielką radość, czyniąc z modlącego się spełnioną osobę, stale gotową i dobroczynną, rzeczywiście pożyteczną. Taka modlitwa usuwa zachłanność i pożądliwość, rozwijając jednocześnie otwartość i szczerość. Tak spełniamy siebie i równocześnie pomagamy innym. Bez względu na to, w jakiej kulturze czy religii objawia się wdzięczność, jest ona tym, co uszlachetnia człowieka i wznosi go wyżej, ponad osobiste zachcianki i ograniczenia. Jest więc potrzebna dla dobrego, prawego życia. Wdzięczność wyrażana jest na rozmaite sposoby przez słowa i czyny, ale ostatecznie ma być przemianą całego własnego życia w jedno wielkie dziękczynienie.